CAMİYİ TANIYALIM
Cami lügatta “Toplayıcı toplayan, müslümanların ibadet maksadıyla toplandıkları yer” gibi manalara gelir. Mabet, mescid de aynı anlamda kullanılan kelimelerdir.
Cami müslümanları bir araya getiren, her türlü maddi ve manevi yardımlaşmanın kaynağı olan mübarek yerdir. Camilere Allah’ın evleri de denir. Tevbe Suresi’nin 8. ve devamı olan ayetlerinde yüce Rabbimiz:
“Allah’ın mescidlerini, ancak Allah’a ve ahiret gününe iman eden, gereği üzerine namaz kılan, zekâtı veren, Allah’dan başkasından korkmayan kimseler imar eder, onarırlar” buyurmuştur.
İlk mescid Peygamberimizin Mekke’den Medine’ye hicret ederken Küba’da yaptığı mesciddir. Daha sonra Medine’de Mescid-i Nebevî yapılmıştır. Allah için inşa edilen ilk mabet ise Mekke’deki Kâbe-i Muazzamadır. Önceleri son derece sade yapılan camiler sonraları genişletilmiş, ezan okumak için minareler, hutbe okumak için minberler yapılmıştır. Camilerde ibadetlerin birlikte ve düzenli yapılabilmesi için imam ve müezzin gibi görevliler bulunur.İmam cemaate namaz kıldırır,cuma ve bayram namazlarında hutbe okur. Müezzin, namaz vaktinin girdiğini bildirmek için ezan okuyan kişidir.
MİHRAP
Cami ve mescitler ile namazgahlarda kıble yönünde belirleyici mimari öğe. İmamın önünde durduğu bölüm. Genellikle etrafı çerçevelenmiş, duvarda küçük bir girinti biçiminde yapılmıştır.
MİNBER
Arapça nebr isminden gelen minber sözcüğü, “kaldırma”, “yükseltme” anlamlarına gelmektedir. Genelde camilerde hatibin hutbe okurken daha iyi görülmek ve sesini daha iyi duyurmak üzere çıktığı basamaklı mimari unsurdur. Anadolu’da, Selçuklulardan günümüze kadar farklı tarzda yapılan minberler, cami, mescit ve namazgahlarda kullanılmaktadır. Camilerde, ibadet alanının kıble tarafına ve mihrabın sağına konulan minber, camilerin en fazla süslenen bölümlerinden biridir.
VAAZ KÜRSÜSÜ
Vaaz; Sözle iyiliğe teşvik, nasihat, öğüt İbadet yerlerinde dinin emir ve yasaklarının anlatılması esasına dayanan konuşma anlamına gelmektedir.
Vaaz kürsüsü ise; Camilerde, camiye namaz kılmaya gelen cemaate özellikle cuma namazlarında, bayram namazlarından ve diğer günlerdeki namazlarda vaaz vermek için vaaz ve vereceklerin çıktığı cami köşelerinde bulunan, üstüne birkaç basamaklı bir merdivenle çıkılan, cami cemaatini görebilecek yükseklikteki, bir kişilik seyyar veya sabit sedire vaaz kürsüsü denilmektedir.
Vaaz kürsüsüne bir merdivenden çıkan imam, kürsüye oturur, önünde mikrofon kuruluysa sesi dış avluya kadar ulaşır. Vaaz kürsüsüde Cami'nin bölümlerinden biridir. Bazı kürsüler, cemaat safının kesilmesini önlemek için yüksekçe yapılır. Bunların üstü oymalarla süslü, ağaçtan taht gibi yapılmış olan yerlerine bir minder konulur Önlerinde kitap koymaya mahsus rahleler vardır Bunlar genellikle tahtadan oymalı ve sedefli olarak gayet süslü yapılırlar Bazı camilerde mermerden yapılmış olanları da vardır.
MİNARE
Camilerde, namaz zamanının geldiğini bildirmek için müezzinin çıkıp ezan okuduğu, çoğunlukla taştan, tuğladan yapılmış, içinde dolanarak çıkan bir merdiveni olan, bir ya da birkaç şerefeli, yüksek ve ince yapı.
MÜEZZİN MAHFİLİ
Müezzinlerin, camilerde, birarada oturmaları için ayrılmış yüksekçe yerdir.
Şartlarına uygun kişilerin (Müslüman, aklı başında vb.) günde 5 defa müezzin tarafından camiye gelmeleri için yapılan çağrıya uyarak camiye gelenler bir topluluk oluşturur. Burada yapmaları gereken ibadeti yaparlar. Budan sonra birbirlerinin hatırlarını sorarlar, sıkıntıda olanlara yardım ederler. Hasta olanları öğrenir, ziyaret ederler. Sevgiye, saygıya dayanan bir toplum oluşmasına yardım ederler. Ayrıca bilhassa cuma günleri ve bayramlarda kürsü ve hutbede yapılan vaazlarla dini bilgilerini geliştirirler, birbirleriyle olan ilişkilerinde nelere dikkat etmeleri gerektiğini öğrenmiş olurlar.
KUBBE
Binaların üstünü örtmek için kullanılan yarım küre şeklindeki mimari unsur. Kubbe, mimari alanda eski dönemlerden beri uygulanan bir unsurdur. Tarihi gelişimi süreci içinde boyutları büyüyen kubbe asıl önemli gelişimini Türk ve İslam mimarisinde kaydetti. Kubbe zamanla Cami mimarisinin vazgeçilmez bir unsuru haline geldi. Başlangıçta küçük boyutlu kubbeler inşa eden Türk mimarlar, özellikle İstanbul’un fethinden sonra büyük kubbeli eserler yapmaya başladılar.
ALEM
Minarenin tepesine yerleştirilen hilâl (ay) şeklindeki tepeliğe denir.
ŞADIRVAN
Genellikle cami avlularında ortada bulunan, çevresindeki musluklardan ve ortasındaki fıskiyeden su akan üzeri kubbeli abdest yeri. Bazen tek sıra halinde de olabilir.Genel olarak her camide bulunur. Şadırvanın ortasındaki havuzu, estetik bir kubbe örtüsü kaplar ve sütunlarla çevrilidir. Altıgen veya sekizgen yapıyı çevreleyen saçakların altında musluklar ve oturaklar taş veya ahşaptır. Şadırvan da Osmanlı cami mimarisinin temel öğelerindendir.
MESCİT
Camilerin minaresiz ve daha küçük olanlarına denir
ŞERAFE
Minarelerde çepeçevre ve çıkıntılı olarak yapılan ezan okuma yeridir. Buraya minarenin içindeki basamaklarla çıkılır. Minarelerde genellikle bir şerefe bulunur. Birden fazla şerefeli minareler de vardır.
MAHYA
Özellikle Ramazan ayında birden fazla minaresi olan camilerin iki minaresi arasına konulan ışıklı yazı.Osmanlılar döneminde yağ kandilleri ile yapılan mahyalar, günümüzde elektrik ampulleri ile yapılmaktadır.
