İbadet, bizi ve bütün mevcudatı yoktan var eden, her an varlıkta durduran, görünür ve görünmez kazalardan, belalardan koruyan ve her an çesitli nimetler, iyilikler vererek yetiştiren Allahü teâlânın emir ve yasaklarını yerine getirmekdir.
Kısaca ibadet, Allah'a saygı ve tazim göstermek ve onun bize verdiği nimetlere karşı teşekkür borcunu yerine getirmektir.
"Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım".
(Ez-Zariyat, 56)
Yüce Allah, diğer canlılardan farklı olarak akıl ve fikir vererek bizi, diğer varlıklar arasında seçkin bir durumda yaratmış, yaşayabilmemiz için, yeraltı ve yerüstü zenginliklerle doldurduğu dünyayı bir sofra gibi önümüze sermiştir. Cenab-ı Hak, verdiği nimetlerin çokluğunu hatırlatarak şöyle buyuruyor:
"Hem size istediğiniz şeylerin hepsinden verdi öyle ki Allahın nı'metini saysanız onu bitiremezsiniz, her halde insan, çok zâlim, çok nankör". (İbrahim, 34)
İbadet, bizi yaratıp vücudumuzu mükemmel organlarla donatan ve sayılamıyacak kadar nimetler vererek bizi mülkünde barındıran Yüce Rabbimizin iyiliklerine karşı teşekkür borcunu yerine getirmektir.
İnsanın, kendisine sayısız nimetleri gönderen Allahü teâlâya, gücü yettiği kadar şükür etmesi, insanlık vazifesidir. Aklın emretdigi bir vazîfe, bir borçdur. Fakat insanlar, kendi kusurlu akılları, kısa görüşleri ile Allahü teâlâya karşı şükür, saygı olabilecek şeyleri bulamaz. Şükür etmeye, saygı göstermeye yarayan vazifeler, Allahü teâlâ tarafından bildirilmedikçe, övmek sanılan şeyler, kötülemek olabilir.
İşte, insanların Allahü teâlâya karşı kalp, dil ve beden ile yapmaları ve inanmaları lazım olan şükür borcu, kulluk vazifeleri, Allahü teâlâ tarafından bildirilmiş ve Onun sevgili Peygamberi tarafından ortaya konmuştur.
Allahü teâlânın gösterdiği ve emir ettigi kulluk vazifelerine "İslâmiyyet" denir. Allahü teâlâya şükür, Onun Peygamberinin getirdiği yola uymakla olur. Bu yola uymayan, bunun dışında kalan hiçbir şükrü, hiçbir ibadeti, Allahü teâlâ kabul etmez, beğenmez. Çünkü, insanların iyi, güzel sandıkları çok sey vardır ki, İslâmiyyet, bunları beğenmemekte, çirkin olduklarını bildirmekdedir.
Demek ki, aklı olan kimselerin, Allahü teâlâya şükür etmek, ibâdet yapmak için Muhammed aleyhisselâma uymaları lazımdır. Muhammed aleyhisselâma uyan kimse müslümandır. Allahü teâlâya şükür etmeye, yanî Muhammed aleyhisselâma uymaya da, "ibâdet etmek" denir.
İnsanın inancı gereği Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak için kulluk bilinciyle yaptığı her olumlu ve faydalı davranışı ibadet sayılır. Örneğin Kur’an okumak, dua etmek, tevhit okumak, Peygamberimiz ve ehl-i beytine salavat getirmek, çalışmak, iyiliği özendirmek, kötülüğe engel olmak ve güler yüzlü olmak birer ibadettir. Ayrıca Allah’ın yasakladığı her türlü
davranıştan kaçınmak da ibadettir.
Hiçbir ibadet başka bir ibadetin yerini tutmaz. Bu nedenle inanan insan, namazını kılıp orucunu tuttuğu gibi çalışmak ve yardım etmek gibi güzel davranışları da ihmal etmemelidir.
İbadet, Allah emrettiği için yapılır. Allah, “Ey insanlar! Sizi ve sizden öncekileri yaratan Rabb’inize kulluk ediniz…” (Bakara suresi, 21. ayet.) buyurarak insanların kendisine ibadet etmelerini istemektedir. Bu durumda Müslüman olan herkes, Allah’ın yapılmasını istediği şeyleri yapmalıdır. Yapılmasını istemediği şeylerden de uzak durmalıdır.
İnsanın, Rabb’ine ibadet etmeyi ve onun rızasını kazanmaya çalışması gerekir. Bu, insanın yaratılışına da uygundur. Bir ayette bu durum şöyle ifade edilmiştir: “… İnsanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.” (Zâriyât suresi, 56. ayet.)İbadetler, yalnızca Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak için yapılır.
İbadet, Allah’ın verdiği nimetlerden dolayı ona şükretmek amacıyla edilir. Allah, insana sayısız nimetler vermiş ve pek çok iyilikte te bulunmuştur. Ona düşünebilme yeteneği vermiştir. Dünyadaki canlı ve cansız varlıkları, onun hizmetine sunmuştur. Bunca iyiliğe karşılık insan da Allah’a inanmalı ve yalnızca ona ibadet etmelidir.
Allah’ın, kullarının yaptığı ibadete ihtiyacı yoktur. Ama kulların ibadet etmeye ihtiyaçları vardır. Çünkü ibadetlerin bireysel ve toplumsal pek çok yararı vardır. Örneğin, namaz kötülüklerden uzaklaştırır, cemaatle namaz kılmak birlik ve beraberlik duygularını pekiştirir, zekât dayanışmayı sağlar.
İbadet eden insan, Allah’ın buyruğuna uymuş ve sorumluluğunu yerine getirmiş olur. Böylece Allah’ın sevgisini ve hoşnutluğunu kazanır. Allah’ın kendisine kulluk edenler için ödül olarak hazırladığı cennete de layık olur.
(diyanet.gov.tr, Kitâb’üs-salât)
5.sınıf din kültürü ders kitabı